122 năm ngành Xi măng Việt Nam: VICEM khẳng định trụ cột, hướng tới sản xuất xanh

Ngọn lửa truyền thống hun đúc ý chí, khát vọng

122 năm trước, ngày 25/12/1899, trên mảnh đất ngã ba sông Cấm và kênh đào Hạ Lý ngày nay, Nhà máy Xi măng Hải Phòng chính thức được khởi công xây dựng, đích thân kỹ sư Anbert Butin đặt viên khối đá vôi đầu tiên dưới chân móng lò nung, dưới sự chứng kiến của toàn quyền Đông Dương Paul Doumer, đánh dấu “nôi” ra đời của ngành Xi măng Việt Nam.

Nhà máy Xi măng Hải Phòng năm 1959

Hành trình 122 năm của Xi măng Hải Phòng nói riêng và ngành Xi măng nói chung là những trang sử hào hùng, oanh liệt, nhưng thấm đẫm máu xương của lớp lớp thế hệ công nhân xi măng đã hy sinh để bảo vệ nhà máy; là những thành tựu to lớn, vượt khó để “sản xuất thật nhiều xi măng cho Tổ quốc” như lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong lần về thăm Nhà máy Xi măng Hải Phòng năm 1957.

Từ năm 1993 đến nay, ngành Xi măng phát triển vượt bậc về cả chất và lượng. Từ nước thiếu Xi măng trầm trọng trước năm 1993, đến nay, tổng công suất thiết kế đã tăng gấp nhiều lần. Việt Nam trở thành nước đứng đầu khối ASEAN về sản lượng Xi măng và đứng thứ 5 thế giới về sản xuất và tiêu thụ Xi măng với tổng công suất thiết kế trên 100 triệu tấn/năm. Công nghệ sản xuất Xi măng có nhiều bước tiến vượt bậc, từ các nhà máy có công nghệ lò đứng, đến nay, hầu hết các nhà máy sử dụng công nghệ hiện đại trên thế giới là công nghệ lò quay; sản xuất theo phương pháp khô và ứng dụng nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, luôn đổi mới, sáng tạo không ngừng.

Trong suốt chặng đường 122 năm qua, ngành Xi măng Việt Nam ghi nhận bước phát triển vượt bậc, đóng góp quan trọng vào sự phát triển của đất nước cũng như ngành Xây dựng. Trong đó, tiên phong đi đầu là Tổng công ty Xi măng Việt Nam (VICEM). Ngọn lửa truyền thống cách mạng, tinh thần đoàn kết của các thế hệ cán bộ, công nhân ngành Xi măng đã và đang tiếp thêm sức mạnh giúp VICEM nỗ lực vươn lên tầm cao mới, tiếp tục là trụ cột dẫn dắt ngành Xi măng Việt Nam; đảm nhận và hoàn thành trọng trách mà Chính phủ và Bộ Xây dựng giao.

Doanh nghiệp trụ cột, dẫn dắt ngành Xi măng

Bằng nội lực vững vàng, VICEM thực hiện tốt vai trò của DN Nhà nước trong ngành Xây dựng dẫn dắt chuỗi giá trị, từ cung cấp nguyên vật liệu đến lưu thông phân phối, tạo việc làm, thu nhập và ổn định đời sống cho trên 12.000 cán bộ, công nhân viên, lao động. Hiện chiếm 34 - 35% thị phần, sản phẩm mang thương hiệu VICEM có mặt ở khắp mọi miền Tổ quốc, trên các công trình trọng điểm, góp phần tạo dựng cơ sở hạ tầng phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Công ty Xi măng Hải phòng ngày nay

Để tiếp tục là trụ cột, có vai trò dẫn dắt, định hướng phát triển ngành Xi măng Việt Nam, một trong những trọng tâm là tái cơ cấu ngành nghề kinh doanh, mô hình tổ chức. VICEM sẽ tổ chức lại theo hướng là một Tổng công ty đơn ngành (tập trung vào ngành nghề cốt lõi là kinh doanh xi măng) hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con. Tổng công ty (VICEM Holding) sẽ đảm nhiệm chức năng chính là quản lý vốn và điều phối hoạt động các công ty thành viên. Các công ty xi măng là trung tâm tạo giá trị, dẫn dắt và định hướng chuỗi giá trị của ngành xi măng từ khâu cung ứng, sản xuất đến khâu lưu thông hàng hóa.

Thời gian tới, VICEM khẩn trương hoàn thành cổ phần hóa Công ty mẹ và các Công ty TNHH MTV theo lộ trình cổ phần hóa của Chính phủ và Bộ Xây dựng để Công ty mẹ VICEM tiếp tục giữ vai trò là trung tâm điều phối, định hướng, hỗ trợ, kiểm soát các công ty thành viên sản xuất kinh doanh để tạo giá trị gia tăng.

VICEM tập trung thực hiện tái cơ cấu toàn diện, ngành nghề kinh doanh, mô hình tổ chức; sắp xếp, đổi mới các đơn vị thành viên; tài chính và đầu tư; quản trị DN theo Đề án tái cơ cấu VICEM giai đoạn 2017 - 2025 được Bộ Xây dựng phê duyệt, tạo chuyển biến tích cực trong sản xuất kinh doanh theo hướng phát huy thế mạnh, lợi thế của từng đơn vị và hiệu quả chung của VICEM, dần hình thành các đơn vị sản xuất xi măng quy mô đủ lớn, trình độ công nghệ tiên tiến, mô hình quản trị hiện đại góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh của thương hiệu xi măng VICEM trong khu vực.

Xây dựng nhà máy thông minh

Theo Tổng giám đốc VICEM Lê Nam Khánh, với 10 DN sản xuất xi măng, trong thời gian qua, sở hữu 7 thương hiệu với 10 nhà máy trải dài từ Bắc vào Nam, VICEM trở thành DN xi măng lớn nhất Đông Nam Á với dây chuyền, công nghệ hiện đại nhất thế giới. VICEM tập trung nghiên cứu, ứng dụng nhiều giải pháp công nghệ tiên tiến, cải tiến kỹ thuật, thiết bị, tối ưu hóa sản xuất, nhằm giảm tiêu hao năng lượng, nâng cao chất lượng sản phẩm, nghiên cứu các chủng loại xi măng mới như xi măng cho công trình ở biển, hải đảo, đồng thời triển khai đề án số hóa với hai nhiệm vụ chính là số hóa công tác điều hành, bán hàng và số hóa dây chuyền sản xuất.

Cùng với những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, VICEM thúc đẩy nghiên cứu tối ưu hóa sản xuất bằng các giải pháp tự động hóa, số hóa nhà máy (Smart factory) và số hóa chuỗi cung ứng. Tổng công ty VICEM giao nhiệm vụ cho các đơn vị thành viên đẩy nhanh ứng dụng khoa học - công nghệ trong sản xuất, kinh doanh theo hướng tiết kiệm, hiệu quả, bảo đảm môi trường. Trong đó, các nhà máy phải xây dựng lộ trình tự động hóa, trước mắt là khâu thí nghiệm và nghiền, đồng thời đẩy mạnh xây dựng văn phòng điện tử, kết nối kiểm soát khâu lưu thông và logistics, tiến tới hoàn thiện mô hình nhà máy hiện đại, kiểm soát, quản lý theo xu hướng công nghệ 4.0.

Nhằm sử dụng hiệu quả tài nguyên khoáng sản mỏ đá vôi, sét và hạn chế tối đa ảnh hưởng tới môi trường,VICEM triển khai nhiều giải pháp cụ thể. Trong đó, đẩy mạnh thăm dò, xin cấp phép các mỏ khoáng sản theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt để đảm bảo cung cấp đầy đủ nguyên liệu cho sản xuất ổn định, lâu dài.

Khởi tạo kinh tế tuần hoàn

VICEM đẩy mạnh tái cấu trúc toàn diện Tổng công ty, tập trung khởi tạo mô hình kinh tế tuần hoàn. Tổng công ty đã ứng dụng thay thế một phần nguyên liệu đá vôi, đất sét trong sản xuất nhằm giảm tối đa sử dụng tài nguyên thiên nhiên bằng các nguyên liệu lấy từ chất thải của ngành kinh tế khác, cùng các chất thải trong hoạt động hằng ngày của con người. VICEM thay thế một phần nhiên liệu từ than, dầu bằng việc đốt rác thải và các vật chất thải có khả năng sinh nhiệt khác, vừa đem lại hiệu quả kinh tế cao trong sản xuất xi măng vừa góp phần làm sạch cho môi trường.

Hiện VICEM đã thử nghiệm chương trình xử lý chất thải làm nguyên, nhiên liệu thay thế trong sản xuất xi măng, hiện đang hoàn thiện Đề án “Đồng xử lý chất thải làm nguyên, nhiên liệu thay thế trong sản xuất xi măng”. Chương trình dùng bùn thải thay sét trong sản xuất clinker: thử nghiệm sử dụng bùn thải thay thế sét và tổng hợp, đánh giá kết quả thử nghiệm. VICEM đẩy mạnh sử dụng nhiệt khí thải để phát điện, tự cung tự cấp một phần sản lượng điện tiêu thụ, đồng thời giảm lượng phát thải bụi và khí CO2; đẩy mạnh việc sử dụng xỉ, tro bay và thạch cao nhân tạo từ chất thải GYPS để làm phụ gia cho sản xuất xi măng, tăng cường sử dụng các nguyên liệu thay thế, giảm phụ thuộc vào nguyên liệu hóa thạch, tăng năng suất và đảm bảo các yếu tố bền vững về môi trường.

VICEM và Viện Vật liệu xây dựng (VIBM) vừa ký kết hợp tác nhằm thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ vào thực tiễn sản xuất. Tập trung giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh, hiệu quả, hướng tới sản xuất xi măng xanh và bền vững, trong đó có sản phẩm xi măng với tiêu chí sử dụng nguyên nhiên liệu thay thế, phát thải thấp.

Đẩy mạnh công tác đổi mới - sáng tạo, khẳng định vai trò, vị trí đầu tàu của VICEM là DN dẫn dắt ngành Xi măng Việt Nam phát triển trong kỷ nguyên cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Trong chặng đường mới VICEM đang hướng đến phát triển xanh bền vững. Ở đó, phát triển sản xuất gắn với bảo vệ môi trường, giảm thiểu phát thải C02.

Với những đóng góp to lớn cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, VICEM vinh dự được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất; nhiều tập thể, cá nhân của VICEM được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang, Anh hùng Lao động và nhiều phần thưởng cao quý khác.